Podsumowanie projektu Szkoła Dziedzictwa. Działaj!
Wojna bez oręża – czy to możliwe?
Dlaczego filolog sprzedawał śrubki?
Czy wolontariusz to już organicznik?
Kto przetłumaczył na język polski pierwszy podręcznik dagerotypii?
Praca organiczna – po co to komu?
Na te i wiele innych pytań odpowiadał projekt Szkoła dziedzictwa. Działaj! , adresowany do klas siódmych i gimnazjalnych Społecznej Szkoły Podstawowej i Gimnazjum Dębinka a realizowany głównie przez uczniów klas siódmych i drugich gimnazjum. Przedsięwzięciu patronowała Brama Poznania i Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. W największym stopniu w pracach uczestniczyła ośmioosobowa grupa projektowa klasy 7b.
Głównym celem projektu była popularyzacja pracy organicznej i organiczników w tym w szczególny sposób Seweryna Mielżyńskiego oraz zasygnalizowanie uniwersalności elementów myśli organicznikowskiej i jej przydatności we współczesnym społeczeństwie.
Wstępna faza pracy polegała na gromadzeniu informacji o pracy organicznej, poznańskim Bazarze i Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk oraz wybranych organicznikach. Uczniowie grupy projektowej przygotowywali na tym etapie wystąpienia przybliżające pozostałym uczniom określone zagadnienie lub osobę.
Równolegle na lekcjach języka polskiego pod kierunkiem Pani Adriany Haładudy uczniowie klas siódmych pracowali nad projektem: Wybitni Wielkopolanie – uczestnicy powstania listopadowego, organicznicy. Wybranym postaciom poświęcili wiersze, które deklamowali podczas szkolnych obchodów Święta Niepodległości.
W ramach pracy nad projektem, jako formę przybliżenia sylwetki Hipolita Cegielskiego oraz materiał poglądowy do pracy nad własnym filmem o Sewerynie Mielżyńskim, 06.10.2017r. uczniowie obejrzeli - za zgodą twórców - produkcję Poszukiwany: Hipolit Cegielski. Jesteśmy wdzięczni firmie Mucha i Panu Mateuszowi Młochowskiemu za udostępnienie materiału.
Kolejnym etapem pracy było bliższe zapoznanie się historią Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tajniki tej instytucji podczas wizyty w PTPN (25.10.2017r.) odkryła przed nami Pani Bogumiła Szopa-Strzelczyk. Wówczas też zaczęliśmy bliżej przyglądać się sylwetce Seweryna Mielżyńskiego – wielkiego dobroczyńcy tej organicznikowskiej instytucji.
Dopełnieniem tej fazy pracy była wycieczka śladami wybranych organiczników przygotowana dla uczniów grupy projektowej przez odbywających wówczas w nasze szkole studentów Wydziału Historii UAM.
Przystępując do zasadniczej części projektu: pracy nad filmem, grupa projektowa wraz z opiekunami: nauczycielką historii panią Renatą Kuśnierczak i nauczycielką języka polskiego Panią Adrianą Haładudą, wybrała postać Seweryna Mielżyńskiego.
Bardzo szybko okazało się, że jest to osoba, która swoimi zainteresowaniami, pasjami i wszechstronnością działań obdarować mogłaby życiorysy kilku innych osób. Przy tym postać jak dotąd pozbawiona jest monograficznej biografii, pominięta nawet w sztandarowej pracy pod redakcją Witolda Jakóbczyka pt. Wybitni Wielkopolanie XIX wieku a także w serialu pt. Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy; w pewien sposób niedoceniana a nawet tajemnicza. Wiedzieliśmy zatem, że wkraczamy na nieznany grunt, że do pozyskania informacji na temat naszego bohatera nie wystarczy wnikliwy nawet research w Internecie, ale że stajemy przed szansą niewielkiego choćby spopularyzowania tej niezwykłej postaci…
Rozpoczęły się zatem prace nad gromadzeniem źródeł związanych z naszym bohaterem: portretów, zdjęć i innych wizerunków (zarówno samego Seweryna Mielżyńskiego jak i związanych z nim osób), dostępnych dokumentów, reprodukcji i fotografii prac autorstwa organicznika.
Wobec znikomości dostępnych opracowań – szczególnie tych przystępnych dla uczniów szkoły podstawowej – nieoceniona okazała się wizyta w Muzeum Narodowym w Poznaniu, na wystawie pt. Seweryn Mielżyński 1804-1972, po której zechciała nas oprowadzić - stając się dla nas nieocenionym źródłem wiedzy o naszym bohaterze i jego czasach – kurator wystawy, Pani dr Agnieszka Murawska.
Od prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Pana profesora UAM dra hab. Andrzeja Gulczyńskiego otrzymaliśmy zgodę na wykonanie dokumentacji fotograficznej i filmowej wystawy poświęconej Sewerynowi Mielżyńskiemu - większość prezentowanych eksponatów jest własnością PTPN w depozycie Muzeum Narodowego. Następnie tą samą drogą uzyskaliśmy też zgodę na wykorzystanie ikonografii z galerii znajdującej się na stronie internetowej PTPN.
Dopełnieniem zbierania materiałów źródłowych była wizyta w naszej szkole i spotkanie z uczniami Pani dr Kamili Kłudkiewicz, historyk sztuki, pracownik UAM, która swoją pracę badawczą poświęca w dużej mierze działalności kolekcjonerskiej polskiej arystokracji w XIX w. Jej wykład zwrócił naszą uwagę na korzenie twórczości malarskiej i pasji kolekcjonerskiej Seweryna Mielżyńskiego.
Po zapoznaniu z sylwetką wybranego organicznika należało przystąpić do sporządzania planu pracy nad filmem i podziału zadań. Uczniowie zdecydowali się na formę dokumentu, który zawierał będzie elementy fabularyzowane.
Trudno wymienić wszystkie umiejętności, które kształtowała praca nad filmem: pisanie scenariusza, organizacja planu filmowego, tworzenie scenografii i gromadzenie rekwizytów, filmowanie, praca techniką green screen, montowanie filmu a nade wszystko… praca zespołowa – to tylko najważniejsze.
3 lutego i 3 marca 2018r. były głównymi dniami zdjęciowymi w naszej pracy nad filmem. Uczniowie postanowili wybrane sceny z życia naszego bohatera odegrać osobiście. W tym celu wypożyczyli z Teatru Muzycznego stroje z epoki.
Zgodnie z wymogami regulaminowymi stworzyliśmy trzyminutowy film prezentujący sylwetkę organicznika – Seweryna Mielżyńskiego. Jednak zebrany przez nas materiał – jego bogactwo i różnorodność – oraz świadomość, że mimo zasług, życia w ciekawych czasach, barwnej i nieschematycznej biografii, nie opublikowano żadnej monografii dotyczącej Seweryna Mielżyńskiego spowodowały, iż dużą część naszych działań poświęciliśmy stworzeniu dokumentu pełniej przedstawiającego jego życie i wszechstronną działalność. W ten sposób powstał 25-minutowy dokument biograficzny - najpełniejszego i najważniejszego efektu naszego udziału w programie Szkoła dziedzictwa. Działaj!
Poza kluczowym zadaniem uwypuklenia aktywności organicznikowskiej, powstańczej, kolekcjonerskiej, malarskiej i mecenasowskiej Seweryna Mielżyńskiego, zdecydowaliśmy się również na krótkie dygresje związane ze specyfiką życia ziemiańskiego, stosunkami społecznymi na wielkopolskiej prowincji oraz formami nacisku germanizacyjnego w stołecznym dla prowincji Poznaniu w połowie XIX wieku.
Jeszcze przed zimowymi feriami każdy uczeń klas siódmych – łącznie 37 osób - dokonało wyboru postaci jednego organicznika lub jednej z dwóch instytucji wpisanych w projekt: poznańskiego Bazaru i Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Każdy zobowiązany został w ramach zadania domowego do przygotowania wizerunku i biogramu swojej postaci/opisu instytucji. Na kanwie tych prac powstała wystawa pt. Pięć pokoleń bohaterów Najdłuższej wojny nowoczesnej Europy.
Na lekcjach wiedzy o społeczeństwie - pod kierunkiem Pani Agnieszki Kroll - drugoklasiści realizowali w wersji filmowych wywiadów projekt poświęcony współczesnym organicznikom. W ten sposób powstało pięć 3-6 minutowych filmów propagujących tę ideę.
Wraz z premierą filmu i prelekcją na temat pracy organicznej wystawa stanowiła ukoronowanie działań projektowych a ich dniem kulminacyjnym był 6 kwietnia 2018r. Wówczas efekty pracy przedstawione zostały całej społeczności gimnazjum oraz klasom siódmym i szóstym naszej szkoły. Grupa projektowa zaprezentowała film. Następnie widzowie mogli twórcom zadawać pytania oraz dokonać jego recenzji ich. Pani Renata Kuśnierczak w półgodzinnej prezentacji omówiła najważniejsze aspekty pracy organicznej i jej wielkopolską specyfikę. Zasygnalizowała też możliwe współczesne rozumienie pracy organicznikowskiej. Jej ilustrację stanowił wywiad ze współczesnym organicznikiem nagrany w związku z projektem realizowanym na lekcjach wiedzy o społeczeństwie. Spotkanie zwieńczyło wystąpienie Pani Adriany Haładudy na temat współczesnych inicjatyw organicznikowskich podejmowanych w Poznaniu. Elementem podsumowania było też wspólne zwiedzanie przygotowanej wystawy.
Linki:
1. trailer: https://www.youtube.com/watch?v=pqQUbtMTsjQ
2. film: https://www.youtube.com/watch?v=1jQYaPwsN0o&t=30s
3. Sprawozdanie: http://portal.bramapoznania.pl/projekty/?portal=2
Renata Kuśnierczak
